Dashuria kalon dhe mbaron nëpërmjet stomakut

Eshtë një nga ato fjalitë që ta mësojnë mamatë dhe gjyshet njëkohësisht me fshirjen e pluhurave dhe qëndisjen: rruga për në zemrën e një burri kalon nga stomaku. Thënë në shqip në zhargon gjyshesh: nëse arrin t’i ngopësh mirë barkun, është i joti përjetë.

Kjo thënie pastaj me kalimin e viteve fillon të sofistikohet, bashkë me sofistikimin e recetave. Në vend të flitet për ngopje zorre, nisin fjalitë me rrugë stomakësh zemrash dhe dashuri të përjetshme. Ose nis të thuhet që gruaja duhet te jetë qingj në kuzhinë dhe tigër në dhomën e gjumit. Ose të jetë amvisë në kuzhinë, zonjë në sallon dhe kuçkë në dhomën e gjumit  (shumica e grave më kollaj bëhen kucka në sallon, zonja në kuzhinë dhe amvisa në dhomën e gjumit). Kurse recetat sofistikohen më me lehtësi sesa zonjlliku dhe amvislliku: pilafi me formulën preçize matematike dy ujë e një oriz shndërrohet pak e nga pak në risoton që nuk ka masa, e që gjyshja ime do e quajnte thjesht “llapa orizi” dhe që e përdorte kur fëmijët i zinte barku…  Japrakët dhe dollmat e dikurshme zëvendësohen nga kërpudhat dhe domatet e mbushura kurse kukureci nuk është aspak ‘in’: zemra e një burri, domethënë stomaku, më kollaj mund të magjepset me ‘foie gras’ (ai me shpirt do donte një kukurrec të shoqëruar me një raki të mirë, por ty s’ka ç’të duhet një burrë i tillë aspak i sofistikuar). Grosha? Turp e faqja e zezë. Thjerrëza është fjala – tendencë. Trahanaja apo paparja s’duhen përmendur, as në kujtime: të dielave, një vajzë, që po shtron rrugën drejt zemrës së “të zgjedhurit”, bën pancake.

Por tek ky sofistikimi nuk shkohet sa hap e mbyll syte brenda ditës… Ka punë kjo punë. Se dhe këto gatimet kaq fashion nuk u mësuan sa hap e mbull sytë. U deshën vite të tera revolucion kulinar që të kalohej  pa dhimbje tranzicioni nga makaronat e zeza shqiptare që thyheshin më tresh tek ‘pasta al dente” dhe ndoca vite të tjera, që të vinim tek receta që për vite me radhë, qe më e dashura e vajzave fashioniste shqiptare të  pas 95-ës: tortellini me panna e proshutë. Oh, sa bukur dukeshe kur e thoje në restorant! Sidomos kur aty rrotull qëllonte ndokush që sapo kishte porositur biftekun me garniturë dhe kthente kokën dhe s’të shqiste atë vështrimin ça-do-me-thënë-kjo? Pale ato fatlumet që kishin arritur ta bënin të vetën këtë recetë! Domethënë jo thjesht ta porositnin ballëlartë, por të arrinin  ta gatuanin në shtëpi. Njëra madje asokohe qe aq e zonja, sa u martua me të tillë recetë. E rritur me një mama ca më të zonjën se këto tonat, kishte mësuar madje se jo vetëm zemra e atij, por edhe e mamit të tij, arrihet duke kaluar nga stomaku. Madje formulimi i duhur ishte: rruga për tek zemra e burrit kalon fillimisht nga stomaku i mamit të tij, pastaj nga i atij dhe i gjithë familjës dhe në fund martoheni dhe jetoni të gjithë të lumtur dhe të ushqyer… Dhe kështu ndodhi. Me një ndryshim të vogël: në një pikë të historisë ai filloi të hante shumë gatime të tjera jashtë shtëpisë (mami dhe të vetët jo) dhe sot e kësaj dite ai ha ku të mundet, kurse ajo jeton pa të e vijon e gatuan lloj lloj recetash të ndërlikuara për mamin e tij, që tashmë e ka si vajzë…

Kurse unë mbaj mend si u kompleksova njëherë kur porosita tiramisu dhe Zemra ime më tha se ish-i i tij e bënte gjithmonë vetë. U desh vetëm leximi i një kutie ‘mascarpone’ teksa bëja pazar në supermarket që të mësoja se ajo na qenkësh gjëja më e thjeshtë në botë. Ishte vetëm shtrimi në tavë i gjërave që duheshin… Dreqi e mori: syltiashi që bëra unë një të dielë ishte ku e ku më i koklavitur dhe unë s’e llogarita hiç si një hap që shtron rrugën drejt zemrës së tij, por si një gjë ‘old fashioned” që po tregonte që thjesht isha rritur me gjyshe në shtëpi (mirë që s’bëra hasude se kushedi sa hapa pas do kisha bërë). Kaq e kuptova, ndaj dhe vendosa të investoj në këtë fushë: një libër me receta ëmbëlsirash, shkruar nga një zonjë e njohur, që buzëqesh në një kopertinë aq të bukur me cheesecake-un më të bukur që më kishin zënë ndonjëherë sytë… Ja, kjo do ishte e ardhmja ime në kuzhinë dhe e ardhmja e lidhjes sime: gatimi  një e nga një çdo javë i atyre ëmbëlsirave. Duke filluar me të parën, “keku  dashurisë”, siç e quante zonja në fjalë atë ëmbëlsirën magjike me të cilën ishte futur  në zemrën e burrit të saj… “Ti mirë e ke këtë planin”, më thotë në telefon shoqja ime kur I raportoj e lumtur që e kam gjetur rrugën e duhur, “vetëm se gjithmonë do dalë një kek i ri, më I ëmbël ose më pikant dhe ai prape do ikë. Ndaj mos u lodh kot dhe ik e merru me ndonjë gjë të hajrit…”.

Po që ka të drejtë!?

Zonja e kopertinës është ndarë ndërkaq dhe keku është harruar… Nuk dihet nëse ajo që i ka zënë vendin ia thotë për kek ose jo… Kurse ajo e tortelinit është penduar si dreqi që nisi punën me stomakun e vjehrrës… Duhej të kishte gjetur të paktën një tjetër recetë. Alla putanesca?! Kjo po, që do kishte bërë goxha punë.